united states ne demek?

Amerika Birleşik Devletleri (ABD)

Amerika Birleşik Devletleri (İngilizce: United States of America, kısaca USA veya U.S.), Kuzey Amerika kıtasında yer alan, elli eyaletten oluşan federal bir cumhuriyettir. Başkenti Washington, D.C. olan ülke, coğrafi çeşitliliği, ekonomisi, kültürel etkisi ve siyasi gücüyle dünya sahnesinde önemli bir rol oynamaktadır.

Tarihçe

• Koloni Dönemi (1607-1775): İngiliz İmparatorluğu tarafından kurulan ilk koloniler Jamestown (1607) ve Plymouth (1620) olmuştur. Zamanla, çeşitli nedenlerle Avrupa'dan göç eden insanların yerleşimiyle on üç koloni kurulmuştur.
• Bağımsızlık Savaşı (1775-1783): Koloniler ile İngiltere arasındaki artan gerilimler, 1775'te Bağımsızlık Savaşı ile sonuçlanmıştır. 4 Temmuz 1776'da Bağımsızlık Bildirgesi ile bağımsızlık ilan edilmiştir.
• Kuruluş ve Genişleme (1783-1860): 1787'de Amerika Birleşik Devletleri Anayasası kabul edilerek federal bir cumhuriyet kurulmuştur. 19. yüzyıl boyunca batıya doğru genişleme, Louisiana Satın Alımı, Meksika-Amerika Savaşı gibi olaylarla devam etmiştir.
• İç Savaş (1861-1865): Kölelik karşıtı kuzey eyaletleri ile köleliği savunan güney eyaletleri arasındaki anlaşmazlık, Amerikan İç Savaşı'na yol açmıştır. Kuzeyin zaferiyle kölelik kaldırılmış ve birlik korunmuştur.
• Sanayileşme ve Yükseliş (1865-1945): İç savaştan sonra sanayileşme hızlanmış, demiryolları inşa edilmiş ve şehirler büyümüştür. 20. yüzyılın başlarında ABD, dünya ekonomisinde ve siyasetinde önemli bir oyuncu haline gelmiştir. Birinci Dünya Savaşı ve İkinci Dünya Savaşı'na katılarak dünya sahnesindeki rolünü pekiştirmiştir.
• Soğuk Savaş ve Günümüz (1945-Günümüz): Soğuk Savaş döneminde Sovyetler Birliği ile küresel bir rekabete girmiştir. Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından tek süper güç olarak öne çıkmıştır. Günümüzde terörizm, iklim değişikliği ve ekonomik eşitsizlik gibi küresel sorunlarla mücadele etmektedir.

Coğrafya

ABD, büyük bir coğrafi çeşitliliğe sahiptir. Kuzeyde Kanada, güneyde Meksika ile sınırlanır. Doğusunda Atlantik Okyanusu, batısında ise Pasifik Okyanusu yer alır.

• Bölgeler: Ülke, genellikle şu bölgelere ayrılır: Kuzeydoğu, Güney, Orta Batı, Batı ve Alaska, Hawaii.
• Dağlar: Rocky Dağları, Appalachian Dağları gibi önemli sıradağlar bulunur.
• Nehirler: Mississippi Nehri, Missouri Nehri, Colorado Nehri gibi büyük nehirler ülkenin su kaynakları açısından önemlidir.
• Gölller: Büyük Göller (Superior, Michigan, Huron, Erie, Ontario) Kanada ile sınır oluşturur ve önemli bir su yolu sistemidir.
• Çöller: Büyük Havza Çölü, Sonoran Çölü gibi çöller ülkenin batı ve güneybatı bölgelerinde yer alır.

Yönetim ve Siyaset

ABD, federal bir cumhuriyettir. Güçler ayrılığı ilkesi benimsenmiştir:

• Yasama: Kongre (Senato ve Temsilciler Meclisi)
• Yürütme: Başkan ve kabinesi
• Yargı: Yüksek Mahkeme ve diğer federal mahkemeler

Siyasi sistemde iki büyük parti öne çıkar: Demokrat Parti ve Cumhuriyetçi Parti.

Ekonomi

ABD, dünyanın en büyük ekonomisine sahiptir.

• Sektörler: Hizmet sektörü, sanayi (özellikle teknoloji, otomotiv, havacılık), tarım ve madencilik önemli ekonomik faaliyetlerdir.
• Para Birimi: Amerikan Doları (USD)
• Ticaret: ABD, dünyanın en büyük ticaret ortaklarından biridir. Çin, Kanada, Meksika, Japonya ve Almanya başlıca ticaret ortaklarıdır.

Demografi

• Nüfus: ABD, dünyanın en kalabalık üçüncü ülkesidir (Çin ve Hindistan'dan sonra). 2023 itibarıyla nüfusu 330 milyonu aşmıştır.
• Etnik Gruplar: Ülke, farklı etnik kökenlerden insanları barındırır. Beyazlar, Afrikalı Amerikalılar, Hispanikler, Asyalılar ve yerli Amerikalılar başlıca etnik gruplardır.
• Dil: Resmi dili yoktur, ancak İngilizce en yaygın konuşulan dildir. İspanyolca da önemli bir azınlık dili olarak kabul edilir.
• Din: Hristiyanlık en yaygın dindir. Ancak, Musevilik, İslam, Budizm ve diğer dinlere mensup insanlar da bulunmaktadır.

Kültür

ABD kültürü, çeşitli etnik kökenlerden gelen insanların etkileşimiyle şekillenmiştir.

• Müzik: Caz, blues, rock and roll, country, hip hop gibi müzik türleri ABD'de doğmuş veya gelişmiştir.
• Sinema: Hollywood, dünya sinema endüstrisinin merkezidir.
• Edebiyat: Ernest Hemingway, Mark Twain, F. Scott Fitzgerald gibi önemli yazarlar ABD edebiyatına katkıda bulunmuştur.
• Spor: Amerikan futbolu, basketbol, beyzbol, buz hokeyi popüler sporlardır.
• Mutfak: ABD mutfağı da kültürel çeşitliliği yansıtır. Hamburger, hot dog, pizza, barbekü gibi yemekler yaygın olarak tüketilir.

Eğitim

ABD'de eğitim, eyaletler tarafından yönetilir. İlk ve ortaöğretim zorunludur. Yükseköğretim kurumları arasında dünyaca ünlü üniversiteler (Harvard, Yale, MIT vb.) bulunmaktadır.

Not

Bu makale genel bir bakış sunmaktadır. ABD hakkında daha detaylı bilgi edinmek için çeşitli kaynaklara başvurabilirsiniz.